Twee is Nee: waarom dit een belangrijke ontwikkeling is voor je kind

Hoe vaak hoor je het wel niet? Twee is Nee…

Peuters staan hierom bekend en soms lijkt het alsof ze helemaal nergens meer mee instemmen. Iedere jas, iedere hap eten, bedtijd; vrijwel alles kan rekenen op een luide “nee”!

Maar eerlijk? Dit is ook goed nieuws! Achter dit gedrag gaat namelijk een grote breinontwikkeling schuil.

Wat gebeurt er in het peuterbrein?

In de peutertijd groeit het brein razendsnel. Vooral de prefrontale cortex – het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor emotieregulatie, plannen en impulsen beheersen – begint zich verder te ontwikkelen.

Toch is dit gebied nog verre van af. Dat verklaart waarom peuters enorme emoties kunnen hebben. Ze zijn letterlijk aan het oefenen met grenzen ervaren, keuzes maken en hun eigen ‘zelf’ ontdekken. Door kinderen in deze fase de ruimte te geven om autonomie te ontwikkelen, versterk je belangrijke netwerken in de hersenen die ze nodig hebben voor zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen en veerkracht. Je kind wil graag controle en het herhaaldelijk ‘nee’ zeggen is hun manier om dit te krijgen.

Zelf dingen doen draagt bij aan het maken van netwerken tussen bepaalde hersengebieden. Als je kind zelf een boterham gaat smeren, dan moet je verschillende handelingen leren. Zoals hoe hou je het mes vast? Hoe smeer je die boterham? Die boterham moet nog dubbelgevouwen worden. Dat zijn allemaal handelingen die door het brein worden opgeslagen en die de motorische gebieden met elkaar verbindt.

Je kind oefent daarnaast ook bepaalde vaardigheden op het gebied van planning. Want wat is er allemaal nodig om een boterham te smeren? Het pakken van de boterham, de pindakaas moet erbij, die pot moet dan eerst nog open. De volgorde van die handelingen zijn allemaal dingen die je kind op dat moment aan het oefenen is en die het brein opslaat.

Niet alleen dit praktische deel wordt verwerkt, maar ook het gevoel dat je kind ervaart bij zelf dingen proberen wordt opgeslagen. Dus als iets lukt, als ze heel veel blijdschap ervaren, dan koppelt het brein van je kind dat aan die handeling. Dat geeft een hele grote boost aan het zelfvertrouwen en aan een gevoel van trots wat je kind ervaart.

En niet alleen als iets lukt, maar juist ook als het even niet gaat. Als ze een foutje maken, hoe zet je dan door? Ga je nog een keer proberen? Moet je misschien om hulp vragen? Dat wordt allemaal gestimuleerd als je kind veel dingen zelf kan doen.

Hoe stimuleer je autonomie en breinontwikkeling bij peuters?

De theorie is allemaal leuk en aardig, maar hoe pas je dit dan toe in het dagelijks leven?

• Geef keuzevrijheid: Kleine keuzes en beslissingen kunnen maken geven je kind een gevoel van controle. "Wil je eerst tandenpoetsen of eerst de pyjama aan?"

• Vier pogingen, niet alleen successen: Richt je complimenten op de inzet, niet alleen op het resultaat. "Wat heb je hard geoefend om die toren te bouwen!"

• Stimuleer zelfstandig denken: Vraag open vragen: "Wat kunnen we doen als het regent en we toch naar buiten willen?"

• Wees geduldig: Kinderen hebben meer verwerkingstijd nodig, geef je kind ruimte om na te denken voordat je een antwoord verwacht.

Tot slot

Laat je kind soms ook een beetje aanrommelen en bijt af en toe even op je tong in plaats van het over te nemen. Het gaat waarschijnlijk veel sneller als jij even die boterham smeert en je krijgt er ook veel minder rommel van. Maar daarmee geef je eigenlijk een signaal aan je kind dat jij het idee hebt dat het niet gaat lukken als zij het zelf doen. Terwijl je juist bij je kind wilt stimuleren dat ze dingen zelf gaan ontdekken.

Vraag jezelf de volgende keer dat je het wilt overnemen van je kind eens af:

Is het echt fout wat mijn kind doet? Is het echt gevaarlijk?

Moet ik ingrijpen of doet mijn kind het gewoon een beetje anders dan hoe ik het zou doen?